Ez mame di hikmeta xwedê da, Kurmanc di dewleta dinê da, A ya bi çi wechî mane mehrûm, Bilcumle ji bo çi bone mehkûm
Kawîs Axa (1889-1936) kî bû? (Vîdyo) 17 Cotmeh 2009 şemî Saat 20:30 Amadekirin: Sidqî Hirorî
Navê wî Weys kurê Ehmedî kurê Cemîlê Kanebî yê Herkî ye. Ew di sala 1889-ê de li zozana Çarçelê ji dayik dibe. Karê babê wî şivantiya terş û kewalan bû û wan jiyana xwe di navbera deştên rojhelata Mûsilê û zozanan de derbas dikir. Kawîs Axa di nav rewşeka weha de mîna babê xwe ket ber şivantiyê û di ber şivantiyê re hunera wî ya dengbêjiyê ser hilda. Ew hêj dehsalî bû demê babê wî mirî. Piştî wê dayika wî Leyla pê re ji gundê Şêxanê ber bi herkiyên Soranê, bo cem meta Kawîs Axayî bar kir. Dayika wî jî dimire û wî di genciyê de bi tenê dihêle. Ew piştî mirina dayikê bû şivanê pezê Ehmed Xanê Herkî. Mirina babê, dayikê û heziqîna wî ya dijwar di demê axiftinê de wî pir diêşîne û pal dide dengbêjiyê. Kawîs Axa di sala 1915-yê de dev ji şivantiyê ber dide û dest bi dengbêjiyê dike û li Rewandizê, li cem Hecî Newrozê Bawêl Axayî (Hacî Newroz Efendî), yê ku pir hez ji dengê wî kirî, cihwar dibe. Kawîs dibe mîna dengbêjê dîwanxaneya Nûrî Bawîl Axayê Rewandizê yê ku hez ji dengê Kawîsî kirî û pê re bûye dost. Piştî dagîrkirina Rewndizê di sala 1916-yê de ji aliyê leşkerê rûsî ve û şewitandina Rewandizê ji aliyê wan ve, piraniya xelkê wan deveran û malbata Newroz Bawîl Axayî jî pê re, warê xwe bi cih dihêlin û mişextî Şeqlaweyê dibin. Kawîs jî bi malbata Newrozî re diçe Şeqlaweyê. Hecî Newroz Efendî bi fermana osmaniyan dibe birêveberê nahiyeya Şeqlaweyê û ew Kawîsî dike berpirsiyarê embara qût, xwarin û erzaqê ku ji xelkê deverê bo leşkerî dihatin vecemandin. Lê Kawîs Axa bi serê xwe û bê haya cendirmeyan ji wî qût û erzaqî dide xelkê deverê yê hejar. Kawîs Axa di wê demê de dibe dostekê nêzîk yê Silêman Bayiz Begê Şeqlaweyî. Ew li wê derê Amînayê keça Mehmûd Şerîfî dixwaze. Ji wê jina wî çar zarokên wan çê dibin: Ehmed, Mihemed, Ebdilla û Cemîl. Ew piştî devberdanê ji karê mîrî û derketina rûsan ji Rewndizê di sala 1918-yê de, li gel ku xelkê deverê dizivire bo Rewandizê, venagere Rewandizê û li Şeqlaweyê dimîne. Ew paşî xwe ji Şeqlaweyê veduhêze Hewlêrê û ji bo debara bi dengbêjiyê lê cihwar dibe. Ew li Hewlêrê bi stiranbêjiyê ve mijûl dibe û ne bes li dîwanxaneyên axa û began, lê herweha li cihine mîna Çayxaneya Elî Fileyhî lawik û heyranan dibêje. Ew di sala 1930-ê de diçe Bexdayê bo tomarkirina stiranên xwe li ser qewaneyan (îstîwaneyan), lê cara yekê û ji ber tirtirî û heziqîna wî di demê axiftinê de, di proveyan de sernakeve. Tomargeha Bîzafonê di cara duyê de û bi gotina stirana Genc Xelîlî dengê wî têxe ser qewaneyê. Piştî wê çend qewaneyek bi dengê wî ji aliyê tomargehên Bîzafon, Nayif û Neîmî li Bexdayê hatin tomar kirin. Kawîs li bakûr, başûr û rojhelata Kurdistanê geriyaye û stiran gotine. Ew çend caran çûye cem Şêx Mehmûdê Hefîdî û Smayîl Axayê Şikak û stiran bi wan gotine. Stiranên wî berî ku bên tomar kirin ketin ser zarê xelkî û di nav xelkî de belav bûn. Ew di şibata sala 1936-ê de bi seredan diçe bo cem xizmên xwe li devera Pîrmamê û li gundê Herşemê nexweş dibe û li wê derê dimire. Ew her li gundê Herşemê di rojeka pir baran de têt veşartin. Jina Kawîs Axayî di sala 1982-yê de mir û Kurên wî nemane, lê neviyên wî di jiyanê de ne. Wezîrê rewşenbîrî yê Kurdistanê Felekeddîn Kakaeyî di 22/11 1999-ê de li Şeqlaweyê perde ji ser peykerê Kawîs Axayî rakir. Kawîs Axayî gelek stiran gotine û wî nedizanî bixwîne û binivîse, lê stiranên xwe ji ber dikirin. Her wî bi xwe selîqe û awazên stiranên xwe çê kirine. Ew ji dengbêjên herî navdar yên Kurdistanê ye ku stiranine wî mîna yên li ser serhildnên şêx Mehmûdî, belgeyên dîrokî ne li ser rewşa kurdan ya wê demê. Navê stiranbêjî »Kawîs« ji »kake Weys« çê bûye û paşnavê axa jî tomargeha qewaneyan pê ve kiriye û ew di qewaneyan de wek Kawîs Axa daye nasandin. Hinek ji stiranên wî: Genc Xelîl, Melîko, Şêx Mehmûd, Îsmaîl Xan, De Xalo, Lo lo peyayo, Çemê Çetelê, Delal, Bêrîvanê, Mêvano, Segvano, Dotmam, Evdilkerîm, Narê hey nar, Zalimê, Mamir û htd. Çavkanî:
Kulturname >>>>>>>>
|
فيصل يوسف : المرسوم التشريعي رقم /49/ لعام 2008 ليس له.... بل عليه؟!
Syrien: ein Land, das Kurden und Yeziden wie ihnen, die einer vorchristlichen Minderheitenreligion angehören, weder politisch noch religiös eine Heimat sein will. Und doch steht eine Rückkehr im Raum. Vor einer Woche, am 21. Juli, hat die Herner Ausländerbehörde die in Baukau lebende Familie Dalaf aufgefordert, innerhalb von vier Wochen das Land zu verlassen. Jetzt ziehen Fußballverein und Mitschüler der jüngsten Tochter Sozdar, Susi genannt, alle Register, um doch noch ein Bleiberecht zu erwirken.
„Susi ist eine tolle Fußballspielerin”, sagt Silke Masannek, deren Tochter mit Sozdar (14) zur Realschule geht und mit ihr bei der DJK Blau-Weiß Herne-Baukau 06/16 in der „U 15” spielt. Susi, Kapitän der Mädchenmannschaft, sei „vom Sozialverhalten absolut Klasse und sie spricht super Deutsch.” Übersetzen lässt sich das mit „integriert”, ein Attribut, das auch auf die älteren Schwestern zutrifft. Rokan (16) wechselt im August zum Pestalozzi-Gymnasium, Gracia (19) hat 2008 die Realschule beendet, die Älteste, Rosel (21), hat einen Ausbildungsvertrag zur Krankenpflegerin in Gelsenkirchen unterschrieben. Dort kann sie im Oktober anfangen, sofern die Herner Ausländerbehörde ihr Aufenthalt und damit Arbeit erlaubt. Die Chancen stehen nicht schlecht, denn die Caritas konnte die Härtefallkommission des Landtags von Rosels Fall überzeugen. Das weiß auch Hans-Günter Wertenbruch als Leiter des zuständigen Fachbereichs Bürgerdienste, das Verfahren sei aber noch nicht abgeschlossen.
An den Landtag hat sich auch der Fußballverein gewandt, außerdem an die Ausländerbehörde, SPD, CDU, Grüne und Linkspartei in Herne. Auch Sozdars Klasse in der Realschule Strünkede ist aktiv geworden. „Die Kinder kennen Susi zum Teil schon von der Grundschule”, berichtet die Klassenpflegschaftsvorsitzende der künftigen 8a, Sandra Kaimakamis. Am Sonntag seien sie herumgeradelt, um Unterschriften zu sammeln zu ihrem Schreiben ans Ausländeramt. „Traurig und wütend”, so heißt es in dem Brief, seien sie darüber, dass Susi („eine tolle Freundin”) in ein Land ausreisen solle, das ihr fremd sei. Auch Schulleiter Uwe Scholle liegt Susis Zukunft am Herzen. Aus menschlichen Gründen sowieso, aber auch ökonomisch, findet Scholle, kann eine Gesellschaft vor dem demografischen Hintergrund nicht auf gut ausgebildete junge Frauen wie die Schwestern verzichten.
Weiter aktiv ist auch Karl Großerohde vom Fachdienst Integration und Migration der Caritas. Er kennt die 2002 eingereiste Familie seit Jahren, bisher ein lebendes Beispiel für die von Flüchtlingsorganisationen abgelehnten „Kettenduldungen”. Die vielen Stempel auf ihren Papieren bestätigen das. „Die ständig unsichere Situation ist für die Familie sehr belastend”, sagt Großerohde. In Syrien hätte sie auf jeden Fall mit Diskriminierung zu rechnen. Großerohde ist im stetigen Gespräch mit der Herner Ausländerbehörde und bemüht sich zugleich beim Land um eine Härtefallregelung für die gesamte Familie. Wäre sie ein Jahr früher eingereist, hätte sie als „Altfall” zumindest eine Chance auf ein dauerhaftes Bleiberecht gehabt.
Für die Ausländerbehörde ist das Schicksal der Dalafs ein Fall, den es in Übereinstimmung mit geltendem Bundesrecht zu lösen gilt. Und das sieht, nach einem Abkommen zwischen Innenminister und Syrien, eine Rückführung von 7000 Syrern bundesweit vor. Die Familie wirke bei der Feststellung ihrer Identität nicht mit, sagt man, und sei nicht bereit, sich bei der syrischen Botschaft Pässe ausstellen zu lassen. Was die älteste Tochter bestreitet: „Wir waren mehrmals in Berlin, dort gibt man uns keine Pässe.” Fachbereichsleiter Wertenbruch gibt zugleich zu verstehen, dass „wir die Familie ganzheitlich betrachten”. Heißt: Solange Rosels Härtefallverfahren laufe – es gebe noch einen Schriftverkehr mit dem Innenministerium – werde nicht an Abschiebung gedacht und die Duldung verlängert. Im besten Fall, vorausgesetzt Rosel lege einen Pass vor, bekomme sie eine Aufenthaltszusage. Wird die Familie dann immer noch als Einheit betrachtet, könnte das auch den anderen nützen.
الكاتب: حسن جمال
عند قرائتي لحوارعنعند قراءتي لحوار أجراه جم أرجيش مع الأستاذ يشار كمال و المنشور في صحيفة راديكال، قلت في نفسي " جميل أن يشار كمال موجود!".
سأحاول الوقوف عند بعض النقاط التي طرحها يشار كمال خلال الحوار، و الذي يبدو أنه لفت إنتباه كل من رئيس الجمهورية عبد الله غول و رئيس الوزراء رجب طيب أردوغان.
يقول يشار كمال:
" تأتي القضية الكوردية في مقدمة جميع القضايا في تركيا. القضية الكوردية هي قضية تركيا المعاصرة و هي قضية تركيا الديمقراطية.
لقد دخل الكورد في عدة حروب خلال (1000) سنة. و قاموا بإنتفاضتين في القرن التاسع عشر. أما في العهد الجمهوري فقاموا ب (29) إنتفاضة. هناك أخطاء كبيرة أقترفت. حيث تم إنكار وجود الكورد تماما. و بعد إنتهاء كل حرب أو إنتفاضة، تم النظر إليهم بإحتقار و كعبيد للترك. و كل من لديه الرغبة في معرفة هذه الحقائق ليراجع الصحف الصادرة بعد إنتفاضة آغري.
إن النظر بإحتقار لإنسان أو لشعب، و عدم إعتباره من الإنسانية، يعد أمرا أسوء من القتل بذاته".
يقول يشار كمال:
" لم يفكروا أبدا في أسباب بقاء هولاء الرجال في الجبال على مدى هذه السنين الطويلة. منذ ثمانين عاما و لم تهنأ المنطقة بالإستقرار. قام الكورد بعصيانات رغم معرفتهم بأنهم لن ينتصروا، و رغم التضحيات الجسام التي بذلوها في هذا الطريق.
منذ شبابي و حتى الآن قلت دائما أن العالم حديقة ثقافات تزهو بآلاف الزهور. و عند قطفنا لثقافة واحدة من هذا العالم، يعني زوال لونٍ، رائحةٍ و ثراءٍ من عالمناهذا".
يقول يشار كمال:
"يقاوم الكورد من أجل حقوقهم الثقافية و لغتهم الأم، و الحكومة تقول أنهم يطالبون بالإستقلال. و في حال منحنا إياكم حرية الثقافة و اللغة سوف تطالبون بالإستقلال أيضا. و رحى الحرب القذرة دائرة منذ سنوات" .
يقول يشار كمال: " بني الإنسان متفائل دائما، و حب الحياة داخل الإنسان خالد أبدا. و أنا متأكد من أن الأناس الذين يعيشون فوق أرض هذا الوطن الغني بالثقافات العظيمة، لن يبقوا على حالهم، بل سيجهدون من أجل إخضرار هذه الأرض المعطاءة للثقافات من جديد، للعثور على ديمقراطية حقيقية تساهم و تساند الشعوب المناضلة في سبيل توطيد أواصر الديمقراطية في بلادهم".
يقول يشار كمال:
"بإمكان تركيا ديمقراطية، أن تقدم الدعم الكبير للإتحاد الأوروبي. إن عدم حل القضية الكوردية أضعف من شأن تركيا بين القوى العالمية. و يقف الإتحاد الأوروبي مذهولا و محيرا تجاه تركيا. إن مسؤولي تركيا يهابون الديمقراطية. ففي دولة ديمقراطية لا يمكن تخيّل شخص واحد محروما من حقوقه الإنسانية، فما بالك ب (20) مليون إنسان.".
يقول يشار كمال:
"يعلم الجميع طريق الحل. أو على الأقل المسؤولين المعنين بصنع الحل. لا بد من قبول حقوق الإنسان الذي يعتبر عنصرا حياتيا في عالمنا المعاصر. و يتوجب قبول الديمقراطية العصرية كحقيقة، بجرأة و دون مهابة أو تلكع. على الجميع أن يحصلوا على هويتهم و حقوقهم الثقافية بحرية. و عدم إعتبار ذلك من ضروب اللطف، بل بصفتها تشكل أحد دعائم الثراء الثقافي لهذه البلاد. و بإختصار على تركيا أن تتحول إلى بلد ديمقراطي معاصر".
يقول يشار كمال: "ما أود قوله هو، ما دام جوهر الحل واضحا و نقيا بهذا القدر، لا لزوم لحكماء و وسطاء أو ما شابه. الأمر الوحيد و الضروري هو خلق إرادة سياسية مقتدرة و جريئة، عالمة بأن أي سياسة قائمة على الخوف و الترهيب ستنتج العجز".
يقول يشار كمال:
"نحن نعلم بالقوة التي تصنع الأمل و الإنسان، و سيظهر يوما ما للعيان القوة الكامنة في أمل الإنسان آجلا أم عاجلا، و هذا الأمل الجديد سيفرح الناس".
من الجميل أنك موجود يا أستاذ يشار كمال!
أنت ضمير الإنسانية
كونك تتحدث من أعماق قلبك.
صحيفة مللييت